اختصارسازي درزبان فارسی
این روش عبارت است از به کار بردن صورت کوتاه شدة یک واژه یا گروه نحوي.
اختصارسازي به طرق زیر انجام می پذیرد:
1- اختصار تک حرفی: این نوع اختصار از یک حرف، که معمولاً حرف اول یک واژه است، ساخته می شود، مانند « ص»به جای صفحه و« ك» به جاي « کلی »و«ع» به جاي علیه السلام .
2- اختصار چندحرفی: این نوع اختصار از چند حرف، که هرکدام از آنها جداگانه تلفظ می شود، ساخته می شود. این حروف که معمولا حًروف اول واژه هاي یک عبارت هستند، در نوشتار با نقطه از هم جدا می شوند، مانند:
«ك. م. م»: کوچکترین مضرب مشترك
«ب. م. م»: بزرگترین مضرب مشترك
«ش. م. ر»: شیمیایی، میکروبی، رادیواکتیو
3- ترخیم: در این نوع اختصار دو یا چند حرف از آخر یا اول یا بخشی از آخر یک واژه یا عبارت حذف میشود، مانند: « نک» به جاي « نگاه کنید و« قه » به جاي « دقیقه »و«آز» به جای آزمایشگاه و«صح» به جای صحیح و«رض» به جای رضوان الله علیه.
4-فشرده سازي: در این نوع اختصار دو یا چند حرف از میان یک کلمه یا بخشهایی از میان یک عبارت یا جمله حذف می شود، مانند:
«تخ» به جای «تاریخ» یا « الخ» به جای« الی آخر»و «قس» به جای« مقایسه کنید» .
5- آمیزه سازي (نحت): در این روش بخشهایی از (معمولا)ً دو واژه حذف می شود و آنچه باقی می ماند باهم ترکیب می شود و یک واژه می سازد، مانند: نستعلیق (نسخ+ تعلیق)، توانیر (تولید و +انتقال نیرو)، تشباد (آتش + باد)، پیکاژو (پیکان + پژو).
6- سرواژه سازي: در این روش معمولاً حروف اول واژه هاي یک عبارت به هم می پیوندند و لفظی می سازند که می توان آن را همچون یک واژه تلفظ کرد، مانند:«سیبا» (سامانه ی یکپارچه ی بانکی) یا «ساصد» (سازمان صنایع دفاع)،«ساف» (سازمان آزادیبخش فلسطین)
در ساختن سرواژه گاهی صورتی حاصل می آید که واژهاي معنی دار است، مانند: « هما» ،که از عبارت( هواپیمایی ملّی ایران )گرفته شده است. اما غالب سرواژه ها الفاظی بی معنی هستند و فقط با توجه به واژه هاي سازنده شان می توان به مدلول آنها پی برد.
نظرات شما عزیزان: